Waarom we verder moeten kijken dan onze neus(hoorn) lang is

‘Wat? Verder kijken dan mijn neushoorn lang is?’ Ik hoor het je denken. Deze semiwoordgrap vond ik toepasselijk, hoewel hij technisch gezien natuurlijk niet klopt. Weet je wat nog meer niet klopt (of in elk geval niet zo hoort te zijn)? Het feit  dat er over een x aantal jaren geen neushoorns meer bestaan (waarbij ‘x’ niet een bijster hoog getal is). In 2013 werden ruim duizend neushoorns gestroopt, bijna drie per dag! Wat dinosaurussen en dodo’s voor ons zijn, zullen deze eenhoornige vrienden voor onze kinderen zijn: legendes. Jaja, ik hoor je weer denken: ‘Neushoorns zie ik sowieso niet dagelijks’.  Het maakt echter niet uit dat het een beetje op een ver-van-mijn-bed-show lijkt; in dit artikel lees je WRM.

Even wat algemene info…
Wat weet jij eigenlijk over de neushoorn? Ik kan je vertellen dat mijn eigen kennis over dit beestje te vergelijken was met de kennis die de gemiddelde persoon heeft van rhönradturnen. Althans, dat was zo voordat ik tijdens een reis door Afrika een rondleiding kreeg van tourguide Ian Harmer. Terwijl we met z’n vijftienen op een paar meter afstand van deze beesten gehurkt zaten, fluisterde Ian een aantal wist-je-dats onze kant op. ‘Wist je dat de neushoorn al meer dan veertig miljoen jaar op aarde rondloopt? Wist je dat ze stekeblind zijn? Dat ze bij het minste of geringste geluid aanvallen? En dat ze zich, ondanks hun logge voorkomen binnen drie seconden kunnen versnellen van stilstaande modus naar vijftig kilometer per uur?’ De combinatie van die laatste weetjes maakte dat ik mijn plek stilletjes inruilde voor een plekje dichter bij een boom. Ian Harmer en zijn ‘huisdieren’ hebben indruk op me gemaakt, en niet zo’n beetje ook.

Stichting Save the Waterberg Rhino
Een dergelijke indrukwekkende ervaring hadden Jeanine, Lotte en Krystle, de dames van stichting Save the Waterberg Rhino Nederland, ook. Tijdens een vakantie naar een natuurreservaat in Waterberg, Zuid-Afrika, kwamen zij voor het eerst met neushoorns in contact en vielen ze als een blok voor de dieren. Tijdens de trip kregen ze presentaties te zien en leerden ze het verhaal van Max kennen. Jeanine: ‘Er hing een zwart-witfoto in huis van een babyneushoorntje met wat modder op z’n pootjes. Zo schattig! Tenminste, dat dachten we. Het bleek dat dat geen modder was, maar bloed: toen zijn moeder werd gestroopt, werd hij ook neergeschoten. Na zijn dood bleek bij de autopsie dat een kogel door vrijwel al zijn organen was gegaan.  Daarna was het een minder fijne foto om naar te kijken.’

Deze verre reis was zo’n eyeopener dat de dames hier bij terugkomst iets mee wilden doen. Jeanine: ‘We dachten, laten we wat verbeterpunten geven voor hun presentaties, de website en eventueel een geldinzamelingsactie opzetten. Dat is duidelijk uit de hand gelopen.’ Lotte: ‘We zijn nu een Nederlandse tak van StWR, maar geven voorlichting op een andere manier. Zij laten choquerende foto’s zien van gestroopte neushoorns. Wij bereiken mensen hier in Nederland vooral door ze te laten inzien hoe schattig en leuk ze zijn.’ Dat shockeffect had ik twee dagen eerder zelf al ervaren: Ian antwoordde op een mailtje van mij met deze foto’s (niet voor mensen met een zwakke maag).

Doel
Mooi aan de Zuid-Afrikaanse stichting is dat ze verder kijken dan alleen de neushoorns. Jeanine: ‘Ook de community is in de doelstellingen opgenomen. De stichting creëert werkgelegenheid, zoals banen als neushoornbewaker. Daarnaast ondersteunt StWR de lokale politie en werkt ze op die manier de criminaliteit tegen.’

Save the Waterberg Rhino Nederland gebruikt het verhaal van Max om bewustzijn te creëren rondom het stropen van neushoorns. De stichting benadert donateurs, zamelt geld in en ondersteunt hiermee de Zuid-Afrikaanse stichting in haar missie. Lotte: ‘De insteek van Max is heel toegankelijk en flexibel, omdat de nadruk ligt op schattig en leuk. We kunnen er straks ook scholen mee benaderen door een lespakket te maken.’

Als ze zo leuk zijn, WRM wordt er dan gestroopt?
Een aantal ideeën, wetenschappelijk bewezen onwaarheden, maken de hoorn van dit diertje zo gewild. Zo zou de hoorn in poedervorm een miracle cure tegen kanker zijn, tegen een kater helpen en een afrodisiacum zijn. Deze twijfelachtige ideeën maken de hoorns waardevol: zo’n 65.000 tot 75.000 dollar per kilogram. Eén hoorn is zeven kilogram, you do the math. Niet zo gek dus, dat stropers zich soms wel een maand verschuilen om één neushoorn te kunnen pakken. Lotte: ‘Het is alsof je een pot met goud voor iemands neus zet, waarop diegene alleen maar hoeft te wachten tot de bewaking weg is.’ In het park in Botswana, waar Ian werkt, hanteren ze dan ook een ‘first shoot, then ask’-beleid. Hij vertelt: ‘About twenty people a month are shot in our park, some of which die.’  De dames drukken mij echter op het hart dat dit in Zuid-Afrika absoluut niet kan.

Armbandjes
Als stropers met dit tempo doorgaan, zijn neushoorns ongetwijfeld binnen vijf tot tien jaar uitgemoord. Tijdens mijn zoektocht kwam ik de volgende uitspraak tegen: ‘The possession of knowledge carries an ethical responsibility’. In deze context zou je dus kunnen zeggen: we zijn ons ervan bewust dat het zo niet langer door mag gaan. Doen we er nu niks aan, dan zijn we straks met z’n allen verantwoordelijk voor het uitsterven van deze veertig miljoen jaar oude diersoort. Hoe gaan we dat onze kinderen uitleggen?

Het is wellicht wat radicaal om nu te gaan roepen dat we allemaal naar Afrika moeten om de neushoorn te beschermen (neushoornbewakers zijn verplicht om hun leven te geven voor het beest, vertelt Jeanine!). Wat we wel kunnen doen is bijvoorbeeld stichting Save the Waterberg Rhino steunen door een armbandje te kopen. Heb je ’n leuk sieraadje én doe je meteen iets goeds voor de wereld. Win-win! Klik hier voor de verschillende keuzes op de website. Ook kun je van het werk van de stichting op de hoogte blijven door StWR op Facebook te liken. Snel kopen dus, geef je je karma ook meteen een boost!

Bron afbeelding: Chris Minihane

Bronnen tekst:
http://www.savethewaterbergrhino.nl/
https://bmistok.wikispaces.com/file/view/TOK+second+draft+Natasha+Tanna.pdf
http://www.outtoafrica.nl/animals/rhino.html
https://www.environment.gov.za/mediarelease/update_on_rhino_poaching
http://www.savetherhino.org/rhino_info/thorny_issues/poaching_crisis_in_south_africa