Waarom Oekraïne zich op de rand van een burgeroorlog bevindt

Wie de afgelopen tijd ook maar even het nieuws aanzette liep grote kans geconfronteerd te worden met de schokkende beelden uit Kiev, de hoofdstad van Oekraïne.  Jong en oud staan op de barricades, de sfeer is grimmig en alles wat voorhanden is, wordt als wapen gebruikt; Molotov cocktails, vliegende stenen, sneeuw, eigenlijk alles waar je mee kunt gooien. Maar, het geweld is niet eenzijdig. Aan de andere kant zien we de politie, gewapend met knuppels en schilden, inslaan op de demonstranten.

De protesten zijn ongeveer twee maanden geleden begonnen doordat de President van Oekraïne, Viktor Yanukovych, weigerde het handelsverdrag met de Europese Unie te tekenen. Het handelsverdrag zou volgens de Oekraïense burgers meer welvaart naar het land brengen. Toen president Yanukovych weigerde met de Europese Unie in zee te gaan was de maat vol, het volk voelde zich genoodzaakt de barricades op te gaan. De reden dat President Yanukovych niet instemt met het verdrag is voornamelijk te danken aan het feit dat Yanukovych meer op een lijn ligt met Rusland, die op haar beurt ook weer druk uitvoert op de Oekraïense regering. Daarnaast is een van de eisen van de Europese Unie dat oud premier Yulia Tympshenk, de politiek tegenstander van Yanukovych, vrijgelaten wordt uit de gevangenis. Vooral dit laatste is iets wat Yanukovych niet ziet zitten.

Terwijl de protesten tegen de regering al enkele maanden bezig waren, werden de spanningen op 16 januari, 2014, nog verder verhoogd; de Oekraïense regering nam toen de zeer omstreden anti-protest wet aan. Deze wet, natuurlijk gesteund door een meerderheid van de regering, verbood mensen om helmen en maskers te dragen naar demonstraties. Daarnaast verbood de wet ook dat demonstranten tenten en geluidsinstallaties neer mochten zetten zonder toestemming van de politie. Deze nieuwe wet zou de vrijheid van meningsuiting van de Oekraïense bevolking zwaar ondermijnen. Dit mocht niet zo verder gaan vonden zij.

De oppositiepartijen hebben echter wel al enkele keren met Yanukovych en zijn regering aan tafel gezeten, maar tot een compromis is het tot noch toe niet gekomen. De oppositie, bestaande uit oud-boxer Vitali Klitschko (Ukrainian Democratic Alliance for Reforms Party); Arseniy Yatsenyuk (Fatherland Party); en Oleh Tiahnybok (Freedom Party), heeft gezworen niet te stoppen voordat de regering in zijn volledigheid aftreedt, er nieuwe verkiezingen worden gehouden en de anti-protest wet opgeheven wordt.

Op zaterdag 25 januari, 2014, bood Yanukovych een breed pakket met toezegging aan. Hij beloofde de oppositie plaatsen in de overheid en de kans op hervorming. Als de oppositie dit pakket met maatregelen zou aannemen, zou Yatsenyuk premier geworden zijn en Klitschko plaatsvervangend minister op het gebied van humanitaire zaken. Echter, beide wezen dit voorstel af en de demonstraties gaan onvermoeid verder.

Het lijkt er op dat de rellen in Kiev, en tevens de rest van Oekraïne, nog wel enkele tijd voort kunnen duren. De regering probeert keer op keer compromissen te sluiten met de oppositie, maar deze weigert iedere vorm van concessie. Zolang de regering niet in zijn geheel aftreedt, er geen nieuwe verkiezingen komen, en de protestwet niet geschrapt wordt, zal de oppositie blijven strijden. Het is immers vaak zo dat het proces richting het vormen van een volwaardige liberale democratie een bloedig en langdurig proces is.

Bron afbeelding: Хачатур Варосян